Bilişim hukuku, dijital dünyadaki faaliyetleri düzenleyen bir hukuk dalıdır ve internet, bilgisayar sistemleri, veri işleme, siber güvenlik ve dijital hizmetlerle ilgili hukuki sorunları kapsar. Bu hukuk dalı, hem bireylerin hem de şirketlerin dijital ortamda haklarını ve yükümlülüklerini belirler. Bilişim hukuku, bilgi teknolojilerinin gelişmesiyle ortaya çıkan yeni hukuki ihtiyaçları karşılamak için sürekli genişleyen bir alan olup, özellikle bilişim suçları, kişisel verilerin korunması, e-ticaret hukuku ve fikir mülkiyeti hakları gibi konuları kapsar.
1. Bilişim Suçları
Bilişim suçları, bilgisayar sistemleri veya internet aracılığıyla işlenen suçlardır. Bu suçlar, Türk Ceza Kanunu’nun (TCK) 243-246. maddelerinde düzenlenmiştir. Bilişim suçları arasında şu eylemler yer alır:
a. Bilişim Sistemine Girme (TCK 243)
Başkasına ait bir bilişim sistemine izinsiz olarak girilmesi veya orada kalınması suçu oluşturur. Cezası, 1 yıla kadar hapis veya adli para cezasıdır. Sistem üzerinde zarar verme amacı varsa ceza artırılabilir.
b. Sistemi Engelleme, Verileri Yok Etme veya Değiştirme (TCK 244)
Bir bilişim sistemini işlevsiz hale getirme, verileri silme veya değiştirme fiilleri bu suça girer. Bilgisayar sistemlerine yapılan saldırılar, virüs yayma ve siber saldırılar bu kapsamda değerlendirilen suçlardır. Cezası 1 yıldan 5 yıla kadar hapis cezasıdır.
c. Banka veya Kredi Kartlarının Kötüye Kullanılması (TCK 245)
Bir başkasına ait banka veya kredi kartının izinsiz kullanılması, haksız kazanç elde edilmesi de bilişim suçları arasında yer alır. Kredi kartı dolandırıcılığı, phishing (oltalama) gibi yöntemler bu suçu oluşturur. Cezası 3 yıldan 6 yıla kadar hapis cezasıdır.
2. Kişisel Verilerin Korunması
Kişisel Verilerin Korunması Kanunu (KVKK), kişisel verilerin işlenmesi, saklanması ve paylaşılması sırasında kişilerin mahremiyetinin korunmasını amaçlar. KVKK, bireylerin dijital ortamda kişisel bilgilerine izinsiz erişimi ve kullanımını engeller ve veri işleyen kurumların sorumluluklarını belirler.
a. Kişisel Verilerin İşlenmesi
Kişisel veriler, ancak veri sahibinin açık rızasıyla veya kanunun öngördüğü istisnalar çerçevesinde işlenebilir. Verilerin işlenmesinde şu ilkeler dikkate alınır:
- Hukuka uygunluk,
- Şeffaflık,
- Amaca uygunluk,
- Güncellik ve doğruluk,
- Güvenlik.
b. Veri İhlalleri ve Cezalar
Verilerin izinsiz paylaşılması, işlenmesi ya da ihlal edilmesi durumunda sorumlu olan kurumlar yüksek miktarlarda idari para cezaları ile karşı karşıya kalabilir. Ayrıca veri sahibi, bu ihlaller nedeniyle zarar görmüşse tazminat talebinde bulunabilir.
3. E-Ticaret Hukuku
Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun, dijital ortamdaki ticari faaliyetlerin düzenlenmesini amaçlar. E-ticaret, işletmelerin internet üzerinden sunduğu ürün ve hizmetlerin hukuki çerçevede yürütülmesini sağlar. Kanun, özellikle ticari elektronik iletiler, mesafeli sözleşmeler ve tüketici hakları konularında düzenlemeler getirir.
a. Ticari Elektronik İletiler
İşletmeler, müşterilerine sadece onların açık rızasıyla ticari iletiler (SMS, e-posta) gönderebilir. İzinsiz iletiler, tüketiciye rahatsızlık verirse, şikayet üzerine ceza uygulanabilir.
b. Mesafeli Satış Sözleşmeleri
İnternet üzerinden yapılan alışverişlerde, satıcı ve alıcı yüz yüze gelmediği için mesafeli satış sözleşmeleri devreye girer. Bu sözleşmelerde tüketicinin 14 günlük cayma hakkı vardır ve bu sürede herhangi bir gerekçe göstermeden ürünü iade edebilir.
4. Fikri Mülkiyet ve Telif Hakları
Dijital ortamda yaratılan içeriklerin korunması, fikir ve sanat eserleri kapsamında değerlendirilir. Fikri Mülkiyet Hukuku, dijital içeriklerin (yazılımlar, tasarımlar, müzik, videolar vb.) telif haklarıyla korunmasını sağlar. Bu kapsamda:
a. Telif Hakları
İnternet ortamında yaratılan içeriklerin izinsiz kopyalanması, paylaşılması veya ticari olarak kullanılması telif hakkı ihlalidir ve cezai yaptırımlara tabi olabilir. Yaratıcı eserlerin korunması, dijital ortamda daha önemli hale gelmiştir.
b. Dijital İçerik ve Lisanslama
Yazılım ve dijital içeriklerin lisanslanması, kullanıcının belirli haklar çerçevesinde bu içerikleri kullanmasına olanak sağlar. Lisans ihlalleri veya izinsiz kullanım hukuki ve cezai yaptırımlarla karşılaşabilir.
5. Siber Güvenlik Hukuku
Dijital dünyada yaşanan siber saldırılar, güvenlik açıkları ve veri ihlalleri karşısında devletler ve kurumlar çeşitli hukuki düzenlemeler yapmaktadır. Siber güvenlik alanında düzenlemeler, kişisel ve kurumsal verilerin korunması, ağ güvenliği ve kritik altyapıların güvenliği gibi konuları kapsar.
a. Siber Saldırıların Önlenmesi
Devletler, kritik altyapılara ve vatandaşların verilerine yönelik siber saldırılara karşı önlemler alır. Bu saldırılara yönelik olarak hem cezai yaptırımlar uygulanır hem de saldırıların önlenmesi için gerekli yasal ve teknik düzenlemeler yapılır.
b. Veri İhlalleri ve Cezalar
Veri ihlali durumunda şirketlerin ve kurumların sorumluluğu vardır. Bir veri ihlali yaşandığında, bu kurumlar ilgili otoritelere ihlali bildirmek ve gerekli önlemleri almak zorundadır. KVKK kapsamında bu yükümlülükler ihlal edildiğinde, ağır idari para cezaları verilir.
Sonuç
Bilişim hukuku, hızla gelişen dijital dünyada bireylerin ve kurumların haklarını korumak için önemli bir hukuk dalıdır. İnternet ve bilişim teknolojilerinin yaygınlaşmasıyla ortaya çıkan hukuki sorunların çözümü için yeni düzenlemeler ve yasal çerçeveler oluşturulmuştur. Bilişim suçlarıyla mücadele, kişisel verilerin korunması, e-ticaretin düzenlenmesi, dijital içeriklerin telif haklarının korunması ve siber güvenlik gibi konular bilişim hukukunun temel unsurları arasındadır. Bu hukuk dalı, dijital çağın hukuki ihtiyaçlarına cevap vermek amacıyla sürekli gelişmektedir.
Bu sitede yer alan yazılar sadece bilgilendirme amaçlıdır. Bu yazılardan kaynaklı herhangi bir sorumluluğumuz bulunmamaktadır. Sitemizdeki makale ve yazıların kopyalanarak, kaynak gösterilmeden, izinsiz bir şekilde başka yerlerde yayınlanması halinde gerekli hukuki işlemler başlatılacaktır.
İTİMAT HUKUK
Haklı olmak ile hakkı kazanmak arasındaki fark avukatınızdır.