Kurumsal hukuk, şirketlerin ve diğer tüzel kişiliklerin faaliyetlerini düzenleyen ve yönetim kurullarından iş ilişkilerine kadar geniş bir yelpazeyi kapsayan hukuk dalıdır. Şirketler hukuku olarak da bilinir ve şirketlerin kuruluşu, yönetimi, tasfiyesi, ortaklık ilişkileri ve şirketler arası anlaşmazlıkların çözümü ile ilgili düzenlemeleri içerir. Kurumsal hukuk, işletmelerin hukuki çerçevede düzgün bir şekilde faaliyet göstermesini ve uyumlu bir şekilde yönetilmesini sağlar.

1. Kurumsal Hukukun Temel Konuları

a. Şirket Türleri ve Kuruluşu

  • Şirket Türleri:
    • Anonim Şirket (A.Ş.): Sermaye şirketidir, ortakların sorumluluğu koydukları sermaye ile sınırlıdır ve hisse senedi çıkarabilir.
    • Limited Şirket (Ltd. Şti.): Sermaye şirketidir, ortakların sorumluluğu koydukları sermaye ile sınırlıdır ve pay senedi çıkaramaz.
    • Kollektif Şirket: Ortakların şahsi sorumluluğunun bulunduğu bir şirket türüdür.
    • Komandit Şirket: Bir veya daha fazla ortak, sınırsız sorumluluk taşırken, diğerleri sınırlı sorumluluğa sahiptir.
  • Şirket Kuruluşu:
    • Şirket Kuruluşu: Şirketlerin kuruluş süreçleri, yasal gereklilikler ve gerekli belgeler ile belirlenen bir prosedürü içerir. Şirket kurucuları, şirketin tüzüğünü hazırlar, gerekli kayıtları yapar ve yetkili mercilere başvurur.

b. Şirket Yönetimi ve Organları

  • Yönetim Kurulu: Şirketin yönetiminden sorumlu en üst organ olup, şirketin genel stratejilerini belirler ve günlük işleyişini denetler.
  • Genel Kurul: Şirket ortaklarının toplandığı ve şirket politikalarının belirlendiği organdır. Genel kurul, şirketin önemli kararlarını alır.
  • Denetim Komitesi: Şirketin finansal raporlarını ve iç kontrol sistemlerini denetler.

c. Şirket Sözleşmeleri ve Anlaşmalar

  • Şirket Sözleşmeleri: Şirketlerin faaliyetleri sırasında taraflar arasında yapılan ve hukuki bağlayıcılığı olan sözleşmelerdir. Örneğin, ortaklık sözleşmeleri, yönetim sözleşmeleri.
  • Anlaşmalar: Şirketler arası ticari anlaşmalar, müteahhitlik sözleşmeleri ve diğer iş ilişkileri ile ilgili anlaşmaları içerir.

d. Şirket Sermayesi ve Finansal Düzenlemeler

  • Sermaye Artışı ve Azaltılması: Şirketlerin sermaye yapısında yapacakları değişiklikler, hukuki süreçler ve düzenlemeleri içerir.
  • Kar Dağıtımı ve Temettü: Şirketlerin elde ettiği karın ortaklara nasıl dağıtılacağını düzenleyen kurallar ve uygulamalar.

2. Şirketlerin Hukuki Sorumlulukları

a. Vergi Yükümlülükleri

  • Vergi Beyannameleri: Şirketlerin belirli aralıklarla vergi beyannameleri vermesi gereklidir. Bu beyannameler, şirketin mali durumu ve vergi yükümlülüklerini bildirir.
  • Vergi Denetimleri: Şirketlerin vergi ödemeleri ve hesaplarının denetlenmesi sürecidir.

b. Çalışan Hakları ve İş Hukuku

  • İşçi Hakları: Şirketler, çalışanlarının haklarına saygı göstermeli, iş hukuku düzenlemelerine uymalıdır. İş sözleşmeleri, çalışma koşulları ve tazminatlar bu kapsamdadır.
  • İş Güvenliği: Çalışanların sağlık ve güvenliğini sağlamak amacıyla iş güvenliği önlemleri almak zorundadırlar.

c. Rekabet Hukuku ve Anti-Damping

  • Rekabet Hukuku: Şirketlerin rekabetçi bir piyasa ortamında faaliyet göstermelerini sağlamak amacıyla yapılan düzenlemelerdir. Tekelci davranışlar ve haksız rekabet gibi konuları içerir.
  • Anti-Damping: Şirketlerin iç pazarlarını koruma ve adil rekabeti sağlama amacıyla uygulanan düzenlemelerdir.

3. Şirketler Arası Anlaşmazlıklar ve Çözüm Yolları

a. Şirketler Arası Uyuşmazlıklar

  • Şirket İçi Uyuşmazlıklar: Yönetim kurulu üyeleri, ortaklar veya çalışanlar arasındaki uyuşmazlıklar.
  • Şirketler Arası Uyuşmazlıklar: Farklı şirketler arasında çıkan anlaşmazlıklar, ticari uyuşmazlıklar ve sözleşme ihlalleri.

b. Uyuşmazlık Çözüm Yöntemleri

  • Arbitraj: Taraflar arasında çıkan uyuşmazlıkların bağımsız bir hakem tarafından çözülmesi yöntemidir.
  • Tahkim: Tarafların, anlaşmazlıklarını çözmek için bir veya daha fazla hakem atanarak çözüm sağlanır.
  • Yargı Yolu: Uyuşmazlıklar, mahkemelere taşınarak yargı yoluyla çözülür.

4. Şirketlerin Tasfiyesi ve Feshi

a. Tasfiye Süreci

  • Tasfiye: Şirketlerin faaliyetlerinin sona erdirilmesi sürecidir. Şirketin varlıkları satılır, borçlar ödenir ve kalan varlıklar ortaklara dağıtılır.
  • Gerekli Prosedürler: Tasfiye sürecinde belirli hukuki prosedürler ve bildirimler yapılmalıdır.

b. Fesih

  • Şirketin Feshi: Şirketin tamamen kapanması ve hukuki varlığının sona erdirilmesidir. Fesih, genellikle şirketin faaliyetinin sona erdiği veya iflas ettiği durumlarda gerçekleşir.

5. Kurumsal Hukukta Yasal Düzenlemeler

a. Türk Ticaret Kanunu (TTK)

  • Tanım: Şirketlerin kuruluşu, yönetimi, denetimi, sermaye yapısı ve tasfiyesi ile ilgili düzenlemeleri içerir. Şirketler hukuku açısından ana yasal düzenlemedir.

b. Sermaye Piyasası Kanunu (SPK)

  • Tanım: Sermaye piyasasında işlem gören şirketler, halka arzlar ve menkul kıymetler ile ilgili düzenlemeleri içerir. Şirketlerin sermaye piyasası ile ilişkilerini düzenler.

c. Türk Borçlar Kanunu (TBK)

  • Tanım: Şirketlerin sözleşmeler ve diğer borç ilişkileri ile ilgili düzenlemeleri içerir. İş hukukunun yanı sıra ticaret hukukuna ilişkin düzenlemeleri de kapsar.

6. Kurumsal Hukukta Son Gelişmeler

a. Dijital ve Teknoloji Şirketleri

  • Tanım: Dijital dönüşüm ve teknoloji şirketlerinin hukuki düzenlemeleri, yeni düzenlemeler ve standartlar geliştirilmesini gerektirir.

b. Sürdürülebilirlik ve ESG (Çevresel, Sosyal ve Yönetişim)

  • Tanım: Şirketlerin çevresel, sosyal ve yönetişim kriterlerine uyum sağlama zorunluluğu, uluslararası standartlar ve düzenlemeleri içerir.

Kurumsal hukuk, şirketlerin hukuki olarak uyumlu bir şekilde faaliyet göstermesini sağlayarak, hem iç ilişkileri hem de dış ilişkilerdeki düzeni sağlar. Şirketlerin yönetimi, finansal düzenlemeleri, hukuki sorumlulukları ve uyuşmazlıkların çözümü konularında kapsamlı bir çerçeve sunar. Kurumsal hukuk alanında bilgi sahibi olmak, şirketlerin hukuki yükümlülüklerini yerine getirmesi ve etkin bir şekilde yönetilmesi açısından önemlidir.