Dolandırıcılık Suçu

Dolandırıcılık suçu, başkalarını yanıltarak haksız bir kazanç elde etme amacı taşıyan ve Türk Ceza Kanunu’nun (TCK) 157. ve 158. maddelerinde düzenlenen bir suçtur. Bu suç, mağdurun mal varlığında azalma yaratmak suretiyle failin menfaat sağlamasıyla ortaya çıkar. Dolandırıcılık suçu, hileli davranışlarla kişiyi kandırma ve bu kandırma sonucunda kişinin iradesi dışında haksız bir çıkar elde edilmesi anlamına gelir. Bu suçun basit ve nitelikli halleri bulunur ve işleniş şekline bağlı olarak cezai yaptırımlar değişiklik gösterir.

Dolandırıcılık Suçunun Unsurları

Dolandırıcılık suçunun oluşabilmesi için bazı unsurların gerçekleşmesi gerekir:

  1. Hileli Hareketler: Dolandırıcılık, sıradan yalanlardan farklı olarak mağdurun aldatılmasını sağlayacak nitelikte hileli hareketler içerir. Hile, kişinin iradesini yanıltacak derecede karmaşık ve planlı bir şekilde gerçekleştirilmelidir. Örneğin, sahte belge düzenlemek, yalan söylemek veya bir olayın gerçekliğini çarpıtmak gibi davranışlar hileli hareketler olarak kabul edilir.
  2. Haksız Menfaat Elde Etme: Dolandırıcılık suçunun temel amacı, failin haksız kazanç sağlamasıdır. Bu menfaat maddi olabileceği gibi, manevi bir çıkar da olabilir. Örneğin, bir kişinin kandırılarak para vermesi, malını devretmesi veya değerli eşyasını teslim etmesi haksız menfaat elde etmeye örnek teşkil eder.
  3. Mağdurun Zarar Görmesi: Dolandırıcılık suçu, mağdurun malvarlığında bir azalmaya yol açmalıdır. Failin hileli davranışları sonucunda mağdur zarar gördüğü anda suç tamamlanmış sayılır.
  4. Failin Kastı: Dolandırıcılık suçunun gerçekleşmesi için failin kastı önemli bir unsurdur. Fail, mağduru kandırarak bir menfaat sağlama kastı ile hareket etmelidir.

Dolandırıcılık Suçunun Türleri

Dolandırıcılık suçu, işleniş şekline göre basit ve nitelikli dolandırıcılık olarak ikiye ayrılır. Nitelikli dolandırıcılık, cezanın ağırlaştırıldığı, suçu işleyen kişinin daha karmaşık ve organize bir şekilde hareket ettiği durumları içerir.

1. Basit Dolandırıcılık (TCK 157)

Basit dolandırıcılık, hileli bir davranışla mağduru kandırarak onun mal varlığında azalma meydana getiren eylemlerdir. Bu suçun işlenişinde herhangi bir özel vasıf veya durum söz konusu değildir. Örneğin, bir malı olduğundan farklı göstererek daha yüksek fiyata satmak veya sahte bir sözleşmeyle para almak basit dolandırıcılığa örnek verilebilir.

  • Cezası: Basit dolandırıcılık suçu işleyenler için 1 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası ve adli para cezası öngörülmektedir.

2. Nitelikli Dolandırıcılık (TCK 158)

Nitelikli dolandırıcılık, dolandırıcılığın daha ağır şartlar altında, mağdurun daha zor durumda bırakılarak veya toplumda daha korunmasız kişilere yönelik olarak işlenmesidir. TCK 158. maddesi, dolandırıcılığın nitelikli hallerini detaylı bir şekilde sıralamıştır. Bu hallerden bazıları şunlardır:

  • Kamu kurum ve kuruluşlarının araç olarak kullanılması,
  • Dini inanç ve duyguların istismar edilmesi,
  • Kişinin içinde bulunduğu zor durumun veya ekonomik sıkıntının suistimal edilmesi,
  • Bilişim sistemlerinin, banka veya kredi kurumlarının araç olarak kullanılması,
  • Serbest meslek sahibi veya tüzel kişilerin yetkilerinin kötüye kullanılması,
  • Sigorta bedelini almak amacıyla işlenen dolandırıcılık suçları.
  • Cezası: Nitelikli dolandırıcılık suçunun cezası 3 yıldan 10 yıla kadar hapis cezası ve adli para cezasıdır.

Dolandırıcılık Suçunda Cezayı Ağırlaştıran Unsurlar

Bazı durumlar dolandırıcılık suçunun cezasını artırıcı nitelik taşır. Bu unsurlar, failin suç işlemedeki kastının daha ağır olduğunu ve suçun toplumda daha büyük zararlara yol açtığını gösterir. Cezayı artırıcı unsurlar arasında şunlar bulunur:

  • Kamu görevlisi sıfatıyla dolandırıcılık: Kamu görevlilerinin görevlerini kötüye kullanarak dolandırıcılık yapması, cezanın artırılmasını gerektirir.
  • Dini inanç ve duyguların kullanılması: Kişinin dini duygularını suistimal ederek yapılan dolandırıcılık da cezayı artıran unsurlardan biridir. Örneğin, dini bir organizasyon veya yardım toplama bahanesiyle kişilerin kandırılması nitelikli dolandırıcılık olarak değerlendirilir.
  • Bilişim sistemlerinin kullanılması: İnternet üzerinden yapılan dolandırıcılık, özellikle son yıllarda yaygın hale gelmiştir ve cezayı artırıcı unsurlardan biridir. Bu tür dolandırıcılıklar genellikle sahte web siteleri, sosyal medya platformları veya sahte e-posta yoluyla yapılır.

Dolandırıcılık Suçunun Yargılama Süreci

Dolandırıcılık suçları, Türk ceza hukukunda şikayete tabi olmayan suçlar arasındadır. Yani, mağdur şikayet etmese bile savcılık re’sen (kendiliğinden) soruşturma başlatabilir. Suçun işleniş şekline göre farklı yargı mercileri devreye girer. Bu süreç genellikle şu aşamalardan oluşur:

1. Soruşturma Aşaması

Dolandırıcılık suçu işlendiğinde, mağdur tarafından suçun ilgili makamlara bildirilmesiyle birlikte savcılık tarafından bir soruşturma başlatılır. Bu aşamada:

  • Mağdurun ifadesi alınır ve dolandırıcılığın nasıl gerçekleştiği belirlenir.
  • Suça konu belgeler, yazışmalar, tanık beyanları ve diğer deliller toplanır.
  • Eğer suç bilişim yoluyla işlendiyse, kolluk kuvvetlerinin teknik incelemeleri ve bilişim suçları birimi tarafından yapılan analizler devreye girer.

Savcı, elde edilen delillere göre failin kimliğini tespit etmeye çalışır. Dolandırıcılık suçunda, failin bilinmesi zor olabilir, çünkü suçlar genellikle sahte kimlikler veya farklı yollarla işlenir. Ancak deliller toplandıktan sonra şüpheli hakkında bir iddianame hazırlanır.

2. Kovuşturma Aşaması (Dava Süreci)

İddianamenin hazırlanmasıyla birlikte dava açılır ve kovuşturma aşaması başlar. Bu aşamada:

  • Mahkeme: Dolandırıcılık davaları, genellikle asliye ceza mahkemelerinde görülür. Ancak suçun nitelikli dolandırıcılık kapsamında olması durumunda dava ağır ceza mahkemelerinde görülür.
  • Sanığın Savunması: Duruşmalarda sanığın savunması alınır. Sanık suçlamaları kabul etmezse, delillerle bu suçlamaların doğruluğu kanıtlanmaya çalışılır.
  • Tanık ve Deliller: Mahkeme, tarafların sunduğu tanıkları dinler ve olayla ilgili delilleri değerlendirir. Suçun işleniş şekline göre sahte belgeler, yazışmalar, banka kayıtları gibi deliller incelenir.
  • Karar: Mahkeme, delilleri değerlendirip tanıkları dinledikten sonra sanığın suçlu olup olmadığına karar verir. Suçlu bulunursa hapis ve adli para cezası verilir. Sanığın suç işleme şekli, pişmanlığı ve mağdura verdiği zararın karşılanıp karşılanmadığı gibi faktörler cezayı etkileyebilir.

3. Temyiz Süreci

Mahkemenin verdiği karar kesinleşmeden önce sanık veya mağdur, temyiz başvurusunda bulunabilir. Temyiz başvurusu, dosyanın Yargıtay’a gönderilerek incelenmesini sağlar. Yargıtay, yerel mahkemenin verdiği kararı hukuka uygunluk açısından değerlendirir ve kararı onaylar veya bozabilir.

4. İnfaz Aşaması

Verilen cezanın kesinleşmesiyle birlikte sanık, cezasını çekmek üzere ceza infaz kurumuna gönderilir. Dolandırıcılık suçlarından mahkum olan kişiler için hapis cezası infaz edilirken bazı durumlarda adli para cezası da eklenebilir. Suçun niteliğine ve sanığın sosyal durumuna göre denetimli serbestlik veya ceza indirimi gibi hükümler de uygulanabilir.

Dolandırıcılık Suçlarında Zamanaşımı

Türk Ceza Kanunu’na göre dolandırıcılık suçlarında zamanaşımı süreleri suça göre değişir:

  • Basit dolandırıcılık suçları için zamanaşımı süresi 8 yıl,
  • Nitelikli dolandırıcılık suçları için zamanaşımı süresi 15 yıl olarak belirlenmiştir.

Bu süreler içinde suç tespit edilip dava açılmadığı takdirde, dava zamanaşımına uğrar ve fail ceza almaktan kurtulabilir.

Sonuç

Dolandırıcılık suçu, mağdurun hileli yollarla kandırılması sonucu maddi veya manevi çıkar sağlanmasıyla işlenir. Bu suç, toplumsal güveni zedeleyen ve mağdur açısından ciddi ekonomik zararlara yol açan bir suçtur. Dolandırıcılık suçuna verilen cezalar, işleniş biçimine ve mağdur üzerindeki etkisine göre değişiklik gösterir. Türk Ceza Kanunu, dolandırıcılıkla mücadelede caydırıcı cezalar öngörmekte ve bu suçları işleyen kişilere ağır yaptırımlar uygulamaktadır. Dolandırıcılık davaları, soruşturma aşamasından temyize kadar birçok hukuki süreci içerir ve mağdurun haklarının korunması açısından önemlidir.

Bu sitede yer alan yazılar sadece bilgilendirme amaçlıdır. Bu yazılardan kaynaklı herhangi bir sorumluluğumuz bulunmamaktadır. Sitemizdeki makale ve yazıların kopyalanarak, kaynak gösterilmeden, izinsiz bir şekilde başka yerlerde yayınlanması halinde gerekli hukuki işlemler başlatılacaktır.

İTİMAT HUKUK

Haklı olmak ile hakkı kazanmak arasındaki fark avukatınızdır.